Margir líta enn á það sem staðreynd að gler sé í raun afar þykkur vökvi sem renni til í áranna rás. Þessi kenning er talin hafa orðið til þegar gluggar í gömlum kirkjum í Evrópu voru skoðaðir og í ljós kom að glerið var áberandi þykkara neðst. Tilgátan var þá sú að glerið hefði runnið til, þynnst efst en þykknað neðst.
Við hjá Glerborg þekkjum gler betur en margir og vitum að þetta er ekki alveg það sem gerðist. Þó að það sé að mörgu leyti skemmtileg hugmynd að glerið renni til á einhverjum árhundruðum er staðreyndin engu að síður aðeins önnur.
Til að átta okkur á því hvernig það vill til að gler í gömlum húsum er stundum þykkara neðst þurfum við að skoða hvernig glergerðarmenn þess tíma bjuggu til rúður. Þeir höfðu ekki alveg sömu tækni og við höfum í dag, enda rúðurnar ekki jafn einsleitar og þær sem við hjá Glerborg framleiðum fyrir landsmenn.
Glerdiskur skorinn í rúður
Staðreyndin er sú að rúðurnar voru ekki einsleitar og jafn þykkar, tæknin var einfaldlega ekki svo góð. Elstu rúðurnar sem enn eru óbrotnar voru gerðar þannig að glergerðarmenn hituðu gler, flöttu það út og snéru því nægilega hratt til að það flæddi í stóran kringlóttan disk. Diskurinn var almennt þykkastur næst miðjunni en þynnri nær köntunum.
Kringlótta glerið var skorið niður til að passa í glugga og varð mis þykkt eftir því hvar á diskinum rúðan sem skorin var út var. Hér má sjá mynd af glerdiski sem sýnir hvernig skornar eru margar rúður úr hverjum diski. Þeir sem komu glerinu fyrir í kirkjum eða öðrum byggingum tóku svo yfirleitt þá afar skynsamlegu ákvörðun að hafa þykkari hluta glersins neðst en þann þynnri efst.
Staðreyndin er sú að gler er ekki vökvi og hegðar sér ekki eins og vökvi, nema það sé hitað upp fyrir bræðslustig glersins. Bræðslustigið er mjög misjafnt eftir samsetningu glersins, en er í minnsta lagi um 500°C, sem er heldur hærri hiti en búast má við að gler í glugga þurfi að upplifa. Sérstaklega á Íslandi þar sem við erum heppinn ef hitinn fer í 20 gráður.
20 milljón ára sönnunargögn
Vísindamenn hafa sannað rækilega að ekkert er til í því að gler renni til með því að greina 20 milljón ára gamalt raf, steingerða trjákvoðu sem deilir lykileiginleikum með gleri. Niðurstaða þeirra var að á þessum 20 milljón árum sem rafið hafði verið til hafði það ekki runnið til eina agnarögn.
Þeir sem enn trúa því að gler renni nægilega mikið til á nokkrum öldum til að hægt sé að sjá muninn með berum augum geta borið saman linsurnar á gömlum sjónaukum. Ólíkt rúðuglerinu gamla má ekki sjá neinn mun á þeim þó linsurnar séu margar hverjar eldri en gömlu rúðurnar.
Við hjá Glerborg notum talsvert þróaðri aðferðir en glergerðarmenn fyrr á öldum og látum listamönnum eftir að búa til rúður með því að snúa diskum af hituðu gleri. Ef þig vantar gler eða nýja glugga kynntu þér úrvalið hjá okkur. Þú getur verið viss um að nýju rúðurnar munu ekki leka til. Að minnsta kosti ekki næstu 20 milljón árin.
